Het Centraal Joods Overleg heeft zich in een brief tot het Verzetsmuseum Amsterdam gewend naar aanleiding van de positie die het Verzetsmuseum heeft ingenomen om vooral de term verzetshelden niet (meer) te hanteren. Lees wat CJO-voorzitter Chanan Hertzberger aan de directeur van het Verzetsmuseum, Liesbeth van der Horst, heeft geschreven. Hij besluit zijn brief met het dringende verzoek om deze mensen die het als groep verdienen, helden te noemen.
Joods verzet
Met waardering hebben wij als Centraal Joods Overleg ervan kennisgenomen dat u in de nieuwe tentoonstelling bijzondere aandacht besteedt aan het Joodse verzet in de Tweede Wereldoorlog. Terecht, het is een onderbelicht aspect, juist van de groep die vanwege haar ‘zijn’ automatisch slachtoffer was van het naziregime. Het was ook in het Verzetsmuseum dat het CJO in 2010 de Marathon van Getuigenissen organiseerde. Een reeks interviews met Joden die de oorlog hebben (inmiddels veelal: hadden) overleefd, die de hele dag van 4 mei in beslag nam tot kort voordat de Dodenherdenking begint.
Wel vermelden en benoemen
Anderzijds willen we u laten weten dat voor ons de mensen die redding hebben gegeven aan Joden in de Tweede Wereldoorlog helden zijn. De term helden zou dus juist wel vermeld en benoemd moeten worden. Zo dat voorheen niet in/door het Verzetsmuseum Amsterdam is gebeurd, zou dat nu, zeker door het verder verwijderd raken van de oorlogsperiode, juist wel moeten gebeuren. Zelf zijn (en inmiddels vooral ‘waren’) de verzetsdeelnemers daar misschien nogal wars van, je zegt over jezelf niet gauw dat je een held bent, echter de tijd van nu en de distantie tot de Tweede Wereldoorlog zijn eens te meer reden om van helden te spreken. Zij hebben hun leven in de waagschaal gesteld, zonder te kunnen overzien wat daarvan de consequenties zouden kunnen zijn en vooral ook hoelang het allemaal zou gaan duren. Niemand wist hoelang de oorlog nog zou duren. Dat er slechte kanten zijn geweest, het zal zeker zo zijn, en die verhalen leven helaas ook in onze gemeenschap. Maar overall is het zo dat deze Nederlanders door hun heldhaftigheid Joden hebben gered, waardoor er binnen de landsgrenzen nog Joden leefden toen Nederland in mei 1945 was bevrijd. Dat is het verhaal dat verteld moet worden, het verhaal van hun heldenmoed.
Ongelofelijk veel opofferingsgezindheid en moed
NIOD-medewerker René Kok zei vorig jaar als je onderduikers in huis neemt, getuigt dat van ongelofelijk veel opofferingsgezindheid en moed. “Ik heb ontzettend veel bewondering voor mensen die in het verzet gingen.”
Merkwaardig is dat u zegt dat u de uitreiking van Yad Vashem-onderscheidingen in het museum ‘respecteert’ (Radioprogramma OVT, 4 dec. 2022). We vinden dit aan de magere kant. Juist van het verzetsmuseum in Amsterdam zou je toch meer dan ‘we respecteren dit volledig’ mogen verwachten. Daar waar het gaat om de erkenning van de bijzondere verdiensten van Nederlanders die met hun leven (inclusief dat van hun inwonende gezinsleden, kinderen vaak nog) het leven van anderen hebben gered; daarmee verzet plegend tegen het enige alternatief: deportatie. Het dringende verzoek van het Centraal Joods Overleg is dan ook om deze mensen die het als groep verdienen, helden te noemen.
