Transparantie en openbaarheid van belangrijke oorlogsarchieven
In de komende jaren komen steeds meer archieven over de oorlogsjaren openbaar. Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), het Oorlogsarchief Nederlandse Rode Kruis (NRK) en het archief van het Nederlandse Beheersinstituut (NBI) bevatten onschatbare informatie over het verleden. De archiefsector streeft ernaar om deze archieven niet alleen fysiek, maar ook online beschikbaar en doorzoekbaar te maken, zodat iedereen drempelloos toegang heeft tot deze waardevolle gegevens.
Huidig probleem: Privacywetgeving hindert online toegang
Daar waar de Archiefwet openbaarheid toelaat, stuit online toegankelijkheid van oorlogsarchieven op obstakels. De huidige privacywetgeving, de UAVG, biedt onvoldoende grondslag om deze archieven online te plaatsen. Gelukkig biedt de EU een uitweg!
Oplossing: Integreer Overweging 158 in de nieuwe Archiefwet
De Europese GDPR biedt via Overweging 158 de mogelijkheid om soepeler om te gaan met privacy-eisen bij historische archieven van Holocaust en genocide. Nederland heeft vooralsnog nagelaten om Overweging 158 in nationale wetgeving op te nemen. Daarmee biedt de AVG geen grondslag voor online openbaarheid van oorlogsarchieven.
Dringende oproep aan de Tweede Kamer
Begin 2025 behandelt de Tweede Kamer de nieuwe Archiefwet. Het Centraal Joods Overleg (CJO) roept de politiek op om Overweging 158 alsnog op te nemen in de nieuwe Archiefwet. In het verlengde van een aangenomen amendement door de Tweede Kamer kan minister de wet aanpassen zonder opnieuw een route langs de Raad van Staat te lopen en dus met minimale vertraging.
Bewustwording en educatie om nieuw antisemitisme en haat tegen te gaan
Complete openbaarheid is het recht van overlevenden, nabestaanden en alle burgers om volledig te begrijpen wat er is gebeurd in de donkerste dagen van de Nederlandse geschiedenis en essentieel om het bewustzijn over de Holocaust te onderhouden en ontkenning en verdraaiing van feiten tegen te gaan. Vooral in een tijd waarin nieuwe vormen van antisemitisme en haat opnieuw de kop opsteken.
Transparantie brengt rust
Tegenstanders vrezen voor privacy schendingen of stigmatisering van nazaten van foute Nederlanders. Uit onderzoek van ARQ blijkt echter dat het zeer complex is om individuen uit de oorlogsarchieven te herleiden naar huidige nazaten. En dat openheid juist verlichting biedt aan mensen die vermoeden dat er feiten verborgen zijn gehouden.
Steun het amendement: voor waarheid, educatie en herinnering
In het huidige fysieke CABR kan niet op naam van slachtoffers worden gezocht. Voor Joodse families vormt dit een grote belemmering om de geschiedenis van hun vermoorde familieleden te weten te komen. Wij roepen de politiek op om de oorlogsarchieven online toegankelijk en doorzoekbaar te maken en daarmee transparantie te waarborgen, bewustzijn te creëren, en te leren van de geschiedenis om haat en onwetendheid te bestrijden.
Centraal Joods Overleg (CJO) – 28 november 2024
